Urzędy Marszałkowskie, czyli samorząd województwa bywają mylone z urzędami wojewódzkimi czyli organem, na czele którego stoi wojewoda. Kim jest wojewoda a kim marszałek? Warto poznać podstawowe różnice, które przy okazji wyjaśniają jak ważne są zbliżające się wybory samorządowe.
- Urząd Wojewódzki to przedstawicielstwo Rządu RP w regionie, czyli Wojewoda jest członkiem rządu. Co ciekawe nie jest to członek rządu w randze ministra, choć powołuje go Prezes Rady Ministrów czyli premier rządu. Tu pojawia się pierwszy rozdźwięk wynikający z nieco błędnego nazewnictwa. Tradycyjnie wojewodowie byli przedstawicielami administracji w randze senatorskiej co w dawnej Polsce dawało im spora władzę. Dziś to raczej organ nadzoru lecz nie tylko nad samorządem województwa, ale również gmin czy powiatów. Nadzór polega tu głównie na kontrolowaniu legalności działania. Ustawa precyzuje kompetencje wojewody w następujący sposób:
Wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie, a w szczególności:
- dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki Rady Ministrów oraz, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań;
- zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach;
- dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu oraz – w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach – koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań,
- dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;
- wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw;
- przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa;
- wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.
Zatem jak widać obecna rola wojewody jest nieco inna niż wskazuje na to historyczne wyjaśnienie nazwy tego stanowiska. To jednak nie koniec nieco mylących nazw w administracji i samorządzie.
- Jeśli Urząd Wojewódzki to administracja rządowa, to administracją samorządową jest samorząd wojewódzki, w którego skład wchodzi Sejmik i Zarząd województwa. Sejmik jak łatwo się domyślić to organ stanowiący prawo, a zarząd województwa jest organem wykonawczym. Na czele którego stoi więc Marszałek województwa, często przywoływana w mediach funkcja? Otóż Marszałek województwa w przeciwieństwie do Marszałka Sejmu nie stoi na czele Sejmiku, lecz Zarządu województwa. Jest więc raczej odpowiednikiem premiera w samorządzie wojewódzkim. Na czele Sejmiku stoi zaś Przewodniczący sejmiku. Wszystko jasne, prawda? ? Oczywiście nazwy te nieco utrudniają zrozumienie wspomnianych ról a są one bardzo ważne. Szczegółowo opisywaliśmy je w artykule poświęconym sejmikom.
- Jakie są zatem relacje administracji wojewódzkiej i samorządu wojewódzkiego. Nie występuje tu żadna podległość. Wojewoda to, jak wspomnieliśmy, organ kontrolny wobec wszystkich szczebli samorządu. Zatem wojewódzkie drogi, szpitale i instytucje kultury to domena samorządu województwa. Również to ten samorząd rozdziela regionalne środki z UE. Zatem jak widać głosowanie w nadchodzących wyborach do sejmików ma ogromny wpływ na życie naszych regionów i ich przyszłość.