Wybory samorządowe są często wskazywane jako przykład wyborów kluczowych dla podstawowych potrzeb obywateli i najbliższego otoczenia wokół nas. Warto zatem wiedzieć jakich urzędów dotyczą te wybory i właściwie kogo wybieramy w wyborach samorządowych?

Rada Miejska, Rada Gminy

Rada miejska i Rada Gminy to organ stanowiący i kontrolny gminy i miasta. Kadencja tego organu trwa 4 lata a radnych wybieramy w wyborach bezpośrednich. Po wyborach radni ze swojego grona wybierają przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących. Dzieje się to większością głosów w obecności przynajmniej połowy składu rady. Rada miejska ma za zadanie obradować na sesjach zwyczajnych zwołanych przez przewodniczącego co najmniej raz na kwartał. Co uchwala rada miejska? Między innymi: statut gminy, powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy i miasta a także budżet gminy. Rady miejskie/rady gmin mają różne liczebności w zależności od wielkości danego miasta czy gminy. To czy mówimy o radzie miasta czy o radzie gminy zależy od danej jednostki samorządu. Jak wynika z nazwy rady gmin to organy przede wszystkim w gminach wiejskich, a rady miast to ich odpowiedniki w gminach posiadających prawa miejskie. Zatem rada miasta jest też radą gminy.

Sejmik województwa

Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym samorządu województwa. Tworzą go radni wybierani w wyborach bezpośrednich na 5-letnią kadencję. Co ciekawe sejmik może zostać odwołany przez wyborców. Radni wojewódzcy wybierają ze swojego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczących. Sejmik jest odpowiedzialny za politykę regionalną. To w praktyce takie sprawy jak drogi wojewódzkie, kolej regionalna czy niektóre szpitale.

Powiat

W Polsce funkcjonują powiaty ziemskie i grodzkie. Powiat grodzki to gmina miejska, której posiada – na swoim terenie – kompetencje spełniane przez administrację powiatową. Inaczej mówiąc powiat grodzki na swoim terenie spełnia funkcje administracyjne, takie jak powiat ziemski. Powiaty grodzkie są zaliczane do administracji gminnej. W Polsce powiaty grodzkie to przede wszystkim dawne i obecne stolice województw. Powiat ziemski obejmuje swoim zasięgiem zazwyczaj obszar kilku lub nawet kilkunastu gmin. Samorząd powiatowy na swoim terenie pełni funkcje administracyjne niezarezerwowane dla innych podmiotów. Powiatem kieruje starosta wybierany przez radę powiatu czyli jest organem wykonawczym tej jednostki samorządu terytorialnego. Rada powiatu to organ stanowiący i kontrolny. W jej skład wchodzą radni wybierani w wyborach bezpośrednich na czteroletnią kadencję. Warto pamiętać, że samorząd gminny i powiatowy to dwie niezależne od siebie jednostki.

Kogo wybieramy w wyborach samorządowych?

W dużych miastach – miastach na prawach powiatu (głównie miasta wojewódzkie i dawne stolice województw) – będziemy wybierać przedstawicieli do sejmiku województwa, radnych rady miejskiej oraz prezydenta. Każdy wyborca otrzyma więc trzy karty do głosowania. Na każdej karcie oznaczać będziemy tylko jednego kandydata z jednego komitetu wyborczego. W dużych miastach wyborcy nie  wybierają radnych do rady powiatu, gdyż wspomniane miasta wojewódzkie pełnią podwójną funkcję: gminy i powiatu. W pozostałych jednostkach wyborcy dostaną także karty do głosowania na radnych rad powiatowych.