W projekcie ustawy, proponowanej przez Stowarzyszenie Rzeczpospolita Samorządna, zmieniającej kodeks wyborczy na szczeblu samorządowym pojawiają się zapisy, które doprowadzą do odpartyjnienia również na poziomie poszczególnych kandydatów. Prezentujemy konkretne zapisy, które pomogą osiągnąć ten cel.

Obecnie możliwość zgłaszania kandydatów opisana przez kodeks wyborczy wygląda następująco:

art. 399.

Prawo zgłaszania kandydatów na radnych przysługuje:

1)            komitetowi wyborczemu partii politycznej;

2)            koalicyjnemu komitetowi wyborczemu;

3)            komitetowi wyborczemu organizacji;

4)            komitetowi wyborczemu wyborców.

W proponowanych zmianach kodeksu w artykule 399 uchylone byłyby punkty 1 i 2.

Z kolei artykuły 400 i 401 byłby uchylony w całości:

Art. 400.

• 1. Komitet wyborczy partii politycznej obowiązany jest zawiadomić Państwową Komisję Wyborczą o utworzeniu komitetu w okresie od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do 55 dnia przed dniem wyborów.
• 2. Do zawiadomienia, o którym mowa w § 1, załącza się:

1) oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego komitetu wyborczego o przyjęciu pełnomocnictwa, a w przypadku pełnomocnika finansowego – również o spełnieniu przez niego wymogów, o których mowa w art. 127 § 2 i 3;

2) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych;

3) wyciąg ze statutu partii politycznej wskazujący, który organ jest upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz;

4) fakultatywnie symbol graficzny komitetu wyborczego w formie papierowej oraz elektronicznej.

Art. 401.

• 1. Koalicyjny komitet wyborczy może być utworzony w okresie od dnia ogłoszenia rozporządzenia o zarządzeniu wyborów do 55 dnia przed dniem wyborów. Pełnomocnik wyborczy koalicyjnego komitetu wyborczego zawiadamia Państwową Komisję Wyborczą do 55 dnia przed dniem wyborów o utworzeniu komitetu wyborczego.
• 2. Do zawiadomienia, o którym mowa w § 1, załącza się:

1) umowę o zawiązaniu koalicji wyborczej, wraz z następującymi danymi: imionami, nazwiskami, adresami zamieszkania i numerami ewidencyjnymi PESEL osób wchodzących w skład komitetu wyborczego;

2) oświadczenia pełnomocnika wyborczego i pełnomocnika finansowego o przyjęciu pełnomocnictwa, a w przypadku pełnomocnika finansowego – również o spełnieniu przez niego wymogów, o których mowa w art. 127 § 2 i 3;

3) uwierzytelniony odpis z ewidencji partii politycznych, partii politycznych tworzących koalicję wyborczą;

4) wyciągi ze statutów partii politycznych tworzących koalicję wyborczą wskazujące, który organ partii jest upoważniony do jej reprezentowania na zewnątrz;

5) fakultatywnie symbol graficzny komitetu wyborczego w formie papierowej oraz elektronicznej.

Z kolei w artykule 426, paragraf 6 otrzymałby następujące brzmienie:

„§ 6. W zgłoszeniu można wnosić o oznaczenie kandydatury nazwą lub skrótem nazwy organizacji (innej niż partia polityczna) popierającej kandydata (nie więcej jednak niż jedną nazwą lub jednym skrótem nazwy składającymi się z nie więcej niż 45 znaków drukarskich, wliczając spacje). Fakt poparcia kandydatury powinien być potwierdzony pisemnie przez właściwy statutowo organ organizacji; potwierdzenie składa się łącznie ze zgłoszeniem.”

Kolejne zmiany to uchylenie punktów 1 i 2 w artykule 478:

• 1. Prawo zgłaszania kandydatów na wójta przysługuje:

1) komitetowi wyborczemu partii politycznej,

2) koalicyjnemu komitetowi wyborczemu,

3) komitetowi wyborczemu organizacji,

4) komitetowi wyborczemu wyborców

– z zastrzeżeniem § 2.

Tak skonstruowane zapisy spowodowałyby, że zarówno kandydaci na radnych gminnych czy miejskich, wójtowie, burmistrzowie i prezydenci, byliby całkowicie bezpartyjnymi kandydatami, a partie polityczne nie tylko nie mogłyby ich wystawiać w wyborach ale również straciłyby możliwość ich popierania.